Teresa Ferenc
Wiersze. Wybór

Autor: Teresa Ferenc

Rok wydania: 2017

Liczba stron: 142

Format: 210 x 210 mm

Oprawa: twarda

ISBN: 978-83-64708-25-1

30,00 

Opis

Teresa Ferenc, ur. 1934 r. w Ruszowie koło Zamościa, autorka wielu zbiorów poezji (m.in. „Moje ryżowe poletko”, 1964; „Wypalona dolina”, 1979; „Pieta”, 1981; „Boże pole”, 1977; „Stara jak świat”, 2004; „Widok na życie”, 2012), wielokrotnie nagradzana w prestiżowych konkursach poetyckich, publikuje m.in. w „Twórczości”, „Odrze”, „Toposie”.


Poeci starszych pokoleń są coraz mniej znani szerszej publiczności, ale to właśnie oni ciągle trzymają poziom polskiej poezji bardzo wysoko. Do poetów (i tym samym poetek) kategorii najwyższej należy Teresa Ferenc. O ile można mówić o sztuce w kategoriach rywalizacji – jak w sporcie. Chyba jednak tak, skoro ludzie pytają: „kogo byś polecił do czytania?” albo „do studiowania?”.

Niezmiennie od wielu lat polecam Teresę Ferenc, i to nie tylko dlatego, że kiedy zaczynałem swoją drogę literacką, polecała mi ją Anna Kamieńska wespół z Ludmiłą Marjańską. Dlaczego polecały, już się bezpośrednio nie dowiemy, obie mistrzynie już nie żyją, ale nie zdradzę tajemnicy, jeśli powiem, że jest kilka kluczy, które otwierają furtkę do takiego stawiania sprawy. Klucz pierwszy zawiera się w rzadko spotykanym naturalnym sposobie opowiadania o sobie, o przeżyciach, emocjach, dramatach i (z rzadka, ale też) radościach, o sobie w świecie i o świecie w sobie. Zawiera się także w stosowaniu skrótu poetyckiego, niezauważalnie łączącego się z metaforą, zawsze tak świeżego i zgrabnego, że potrafi wprawić w osłupienie:

W ogrodzie Boga-ojca

stojącego na straży z piorunem

plenił się owoc jak pokuszenie –

soczyste zaklęcie

albo

Na nowo dziś odkryłam źdźbło trawy

Zaszeleściło mi jak żywioł wszelki

Co fraza, to nowość, która każe się zatrzymać i powtórzyć za autorką. A więc oryginalność, która nie wynika z pracy nad stylem i językiem po to, żeby zaistnieć. Wprost przeciwnie, jest to mowa cicha, stonowana, niczego nie udająca, a więc także pokazująca ślady z lektur, tropy literackie, i doświadczenia całkowicie własne, a jeśli trzeba, to również innych ludzi. Ani słowa o niczym, każde słowo o czymś.

Drugi klucz do tego tomu zawiera się w życiorysie poetki. Od pewnego czasu wiemy o tym dużo więcej niż z zestawień biograficznych Teresy Ferenc – dzięki córce, Annie Janko, również poetce, która wydała słynną już i przejmującą książkę „Mała zagłada”. Jest to jakby druga warstwa, druga muzyka o tragicznym dzieciństwie (i domyślnie: dalszym życiu) autorki tomu, z tym że pierwsza zawiera się rzecz jasna w poezji; to inny ton, inny śpiew. I inne rozumienie tego, co czytelnicy „Małej zagłady” wzięli już dla siebie. Tak, to warte prześledzenia i porównania: co miała do powiedzenia Anna Janko, a co opowiada Teresa Ferenc i co dodaje, czerpiąc spoza tej tematyki.

Trzeci klucz zawiera się w budowie książki, którą można do pewnego stopnia traktować jako przegląd przemian poetycko-twórczych poetki. Prowadzi nas tą drogą starannie przeprowadzony przez profesor Małgorzatę Łukaszuk wybór utworów od pierwszego tomiku „Moje ryżowe poletko” (1964) do bodaj ostatniego zbiorku „Widok na życie” (2012). Autorka wyboru w słowie wstępnym dobrze nas do tego przygotowuje, celnie wskazując, że Teresa Ferenc zaznacza swoją obecność „odrębnością doświadczeń, a więc i wyobraźni” i że nie da się tego poetyckiego zjawiska sprowadzić do standardów uczuciowości czy poetyki.

Są i inne klucze, ale ich rozpoznawanie polecam gorąco czytelnikom, niech przeżyją to bez wspomagania.

Można pogratulować wydawcy oraz redaktorce serii „Biblioteka poezji polskiej”, profesor Bernadetcie Kuczerze-Chachulskiej, pomysłu przedstawienia dorobku tej wybitnej poetki. Ale też trzeba dodać, że jest to jednocześnie pomysł na atrakcyjność serii. Bo Teresa Ferenc, czy tego chce, czy nie, jest z pewnych powodów właśnie atrakcyjna. Przyciągająca. Nie pozwala o sobie zapominać.

Piotr Müldner-Nieckowski

http://www.pisarze.pl/index.php/recenzje/13916-rekomendacje-ksiazkowe-z-bies

Dodatkowe informacje

Autor

Teresa Ferenc

Teresa Ferenc – wybitna polska poetka, malarka. Urodziła się w 1934 r. w Ruszowie na Zamojszczyźnie. W 1943 r. przeżyła hitlerowską pacyfikację rodzinnej wsi Sochy, podczas której zamordowano większość mieszkańców, również jej rodziców. Po ich śmierci wychowywali ją dziadkowie, później przebywała u rodziny w Stolnikowiźnie, Majdanie Lubelskim i w Krasnymstawie oraz w domach dziecka w Zamościu i Międzyrzeczu Podlaskim. Ukończyła Studium Nauczycielskie na kierunku plastycznym w Katowicach (1956), następnie podjęła pracę jako nauczycielka w Liceum Pedagogicznym w Rybniku. Mieszkała także w Kołobrzegu i Wrocławiu. W roku 1975 na stałe zamieszkała w Sopocie.

Debiutowała jako poetka w 1958 r. na łamach rybnickiego tygodnika „Nowiny”. Publikowała m.in. w czasopismach: „Współczesność”, „Życie Literackie”, „Twórczość”, „Poezja”, „Topos”, „Odra”. Jest także współpracowniczką pisma „Topos”, na łamach którego wraz z mężem, poetą Zbigniewem Jankowskim, prowadziła „salon poetycki” – „Goście Teresy Ferenc i Zbigniewa Jankowskiego” (1993–2001). Jest animatorką kultury i życia literackiego, wielokrotnie zasiadała w jury konkursów poetyckich. Współorganizowała wraz ze Zbigniewem Jankowskim m.in. Klub Literacki Kontakty, Rybnickie Dni Literatury (1959–1965), Kołobrzeską Grupę Poetycko-Plastyczną Reda. Współpracuje z Duszpasterstwem Środowisk Twórczych w Gdańsku. W roku 1990 roku została członkiem Pen-Clubu.

Uhonorowano ją wieloma nagrodami literackimi, m.in.: I nagrodą w Turnieju Jednego Wiersza za wiersz Poród (1962); w 1979 nagrodą im. Stanisława Piętaka oraz nagrodą Klubu Krytyki Literackiej Gdańska Książka Roku 1979 za tom Wypalona dolina; nagrodą im. św. Brata Alberta za twórczość poetycką o charakterze religijnym (1989); nagrodą im. Włodzimierza Pietrzaka „za poezję będącą artystycznym świadectwem pokonanej rozpaczy” (1995); nagrodą Media Książce Gdańska Książka Wiosny 1997 za tom Boże pole; Nagrodą Artusa dla najlepszej książki 2004 roku za tom Stara jak Świat; nagrodami Wojewody Gdańskiego, prezydentów Sopotu i Gdańska oraz Marszałka Województwa Pomorskiego; z mężem Zbigniewem Jankowskim otrzymała Nagrodę Specjalną Stowarzyszenia Wydawców Katolickich Feniks 2015. W roku 2013 za zbiór Widok na życie została nominowana do Nagrody im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego Orfeusz za najlepszy tom poetycki roku. Została odznaczona m.in. Medalem księcia Mściwoja II za bogatą twórczość i osiągnięcia w dziedzinie kultury (1999); medalem 25-lecia Solidarności za społeczno-literacką działalność w latach osiemdziesiątych (2005); Medalem im. ks. Jana Twardowskiego „za twórczy wkład w poezję polską” (2015).

Utwory Teresy Ferenc drukowano w licznych antologiach i pracach zbiorowych, m.in.: Reda. Almanach kołobrzeskiej grupy poetyckiej (oprac. Zbigniew Jankowski, 1969) Cztery twarze domu. Antologia rodzinna (1991), na którą złożyły się również wiersze męża, Zbigniewa Jankowskiego, oraz córek: Anny Janko i Mileny Wieczorek; Morza polskich poetów. Wiersze i wypowiedzi. Antologia (wybór, wstęp, oprac. Zbigniew Jankowski, 2013). Opublikowała zbiory wierszy: Moje ryżowe poletko (1964), Zalążnia (1968), Godność natury (1973), Ciało i płomień (1974), Małżeństwo (1975), Poezje wybrane i nowe 1958–1975 (1976), Wypalona dolina (1979), Poezje wybrane (1980), Pieta (1981), Grzeszny Pacierz (1983), Poezje wybrane (1984), Nóż za ptakiem (1988), Kradzione w raju (1988), Wiersze (1994), Boże pole (1997), Psalmy i inne wiersze (1999), Dzieci wody (2003), Stara jak świat (2004), Ogniopis (2009), Widok na życie (2012). W 1992 r. w Stanach Zjednoczonych ukazał się wybór jej wierszy Swallowing Paradise. Utwory Teresy Ferenc tłumaczono na języki obce, m.in. angielski, niemiecki, szwedzki, rosyjski, francuski, włoski, grecki. Jest również autorką tomików poetyckich dla dzieci: Najbliższa ojczyzna (1982) oraz Drzewo dziwo (1987).

O Autorze

Opinie

Na razie nie ma opinii o produkcie.

Napisz pierwszą opinię o „Wiersze. Wybór”

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Pokrewne produkty