Witamy na stronie Oficyny Wydawniczej
Volumen

Opis

Używanie zmysłów, ich odczuwana hierarchia, mają swoją historię. Sprzeciw wobec rozmaitych woni nie wynika jedynie z postępu technicznego i nie narodził się wraz z wynalezieniem dezodorantu. W XVIII wieku radość, z jaką oko kontempluje sztuczny pejzaż ogrodów czy projekty idealnych miast, gdzie w parze ze wstrętem, jaki budzi wdychanie miejskich miazmatów. Ekskrementy, błoto, szlam s bowiem źródłem nie tyle odrazy, co przerażenia. Nadchodzi stulecie zbiorowej nadwrażliwości, które uczyni z nas istoty nie tolerujące niczego, co może zakłócić ciszę zapachową naszego otoczenia, stulecia historii odrazy i oczyszczenia.

Oto Flaubert nie może spać, ponieważ nawdychał się zapachu robotników podczas podróży dyliżansem; burżua wietrzy salon po zbyt długim przebywaniu w nim służącej. Prześladowane bagna nieczystości elity chronią się wśród balsamicznych łąk, gromadząc neurotyczne kolekcje zapachowych wspomnień ciała umiłowanej istoty, preludium przyszłej delikatności pieszczot.

Węch przynosi pełną informację na temat wielkiego marzenia o powszechnej dezynfekcji. Lepiej niż inne zmysły wyraża zarówno lęk przed nieubłaganym powrotem kloak, jak i sakralizację kobiety czy roślin. Pozwala odczytywać w nowy sposób wielkie zjawiska historii współczesnej jakimi są zanik tolerancji wobec życia w tłumie, postęp narcyzmu, zamknięcie się przestrzeni prywatnej, czy wreszcie destrukcja rozpasanego komfortu.

(ze Wstępu Autora)

 

 

Spis treści

 

Wstęp

Dezodoryzacja a historia percepcji

Niepewność i niepokój dyskursu naukowego

 

Część pierwsza

Rewolucja w percepcji, czyli zapach podejrzany

 

l. Powietrze a groźba zgnilizny

Straszliwa kipiel

Zapachy gnicia

 

2. Bieguny ostrożności węchowej

Ziemia a archeologia miazmatu

Bagno nieczystości

 

3. Wyziewy społeczne

Zapach ciał

Miara pożądania i wstrętu

Ścieki i wonie chorego miasta

 

4. Nowa miara nieznośności

Obniżenie progów tolerancji

Odwieczne alibi lecznicze

Krytyka piżma

Dyskwalifikacja rośliny aromatycznej

 

5. Nowa kalkulacja przyjemności węchowej

Rozkosze wody różanej

Zapach Narcyza

 

Część druga

Oczyścić przestrzeń publiczną

 

6. Strategie dezodoryzacji

Brukowanie. Drenowanie. Wietrzenie

Rozgęszczanie. Odkażanie

Laboratoria nowych strategii

 

7. Zapachy a fizjologia porządku społecznego

Krótki złoty wiek osmologii i następstwa rewolucji lavoisierowskiej

Utylitaryzm a zapachy przestrzeni publicznej

Rewolucja chlorowa i kontrola przepływu powietrza

 

8. Polityka a dokuczliwości przemysłu

Powstanie kodeksu i prymat doznań węchowych

Nauka tolerancji

 

Część trzecia

Zapachy, symbole i wyobrażenia społeczne

 

Cabanis i zmysł pokrewieństw

 

9. Smród biedaka

Sekrecje nędzy

Klatka i nora

Czyszczenie nędzarza

 

10. „Oddech domu”

Strach przed uduszeniem i zapach dziedziczny

Wymagania higienistów i nowa wrażliwość

Zachowania i normy

 

11. Zapachy intymności

„Nieustępliwa czystość”

Węch a nowe wyobrażenia elegancji

Uczona kalkulacja komunikatów ciała

Zmienny rytm historii perfum

 

12. Upojenie i flakon

Wdychanie czasu

Trybularz alkowy

Nowa miara rytmów pożądania

 

13. „Spotniałe śmiechy”

Trudna wojna z ekskrementem

Dwie koncepcje powietrza

Walory brudu

Rozpusta nosa

 

Finał

„Odór Paryża”

…

Upadek mitologii przedpasteurowskich

Obieg zamknięty czy potok

Zastój czy rozproszenie

Epilog

 

Konkluzja