Witamy na stronie Oficyny Wydawniczej
Volumen

Opis

John Bright (ur. 1908), wybitny historyk amerykański, uczeń i współpracownik słynnego W.F. Albrighta, specjalizuje się w problematyce Starego Testamentu i jest autorem wielu książek z tej dziedziny. Przez długie lata był wykładowcą m.in. w seminarium (Union Theological Seminary) w Richmind, Virginia.

Historia Izraela należy do najlepszych i najbardziej znanych jego prac. Pierwsze wydanie ukazało się w roku 1959 i od tego czasu dzieło to stało się podstawowym podręcznikiem dla wielu pokoleń seminarzystów i studentów. Stanowi ono jakby syntezę wcześniej wydawanych prac (G. Ricciotti: Dzieje Izraela, IW Pax 1956, i W.F. Albright: Od epoki kamiennej do chrześcijaństwa, IW Pax 1967), uzupełnioną podsumowaniem najnowszych badań i odkryć oraz własnych przemyśleń.

Autor rozwijając swoją wizję dziejów Izraela od wędrówek jego przodków w 2 tysiącleciu przed Chr. aż do końca epoki Starego Testamentu, do powstania Machabeuszów, stara się przez cały czas zachowa obiektywizm i nie stosować innych kryteriów niż dane archeologiczne i historyczne oraz naukowa analiza dostępnych świadectw (zob. zwłaszcza Ekskursy). Materiał biblijny jak i dane naukowe Autor traktuje z jednakową powagą i porównuje je zgodnie z najnowszymi wymaganiami i odkryciami krytyki naukowej. Dzięki temu jego narracja jest spokojna, wyważona, pozbawiona jakiejkolwiek stronniczości i nadmiernej pewności siebie zarówno nonszalanckiego naukowca, jak i dogmatycznego wyznawcy.

Ale historia Izraela, tak nierozerwalnie związana z religią, z judaizmem, nie możne nie nasuwa pytań natury religijnej i teologicznej, zwłaszcza o teologiczny horyzont owej historii, jej sens i kres. Oczekiwanie? Nadzieja? Rozczarowanie? Pyta tych nie da się uniknąć, ale rozstrzygnąć je musi, jak uważa Bright, nie historyk, ale każdy człowiek zgodnie z jego wewnętrzną wiarą.

Książka Brighta, jak może żadna inna w tej dziedzinie, daje szansę, że każdy, kto j przeczyta, odpowie na te pytania zgodnie z własnym sumieniem i najlepszą wiarą, bez obawy, że odpowiedź obciążona będzie świadomie fałszywą informacją czy stronniczym manipulowaniem świadectwami.

 

 

Spis treści

 

Przedmowa do wydania trzeciego

Przedmowa do wydania pierwszego

Wykaz skrótów

Prolog: Starożytny Wschód przed około 2000 lat przed Chr.

A. Zanim zaczęła się historia: podwaliny cywilizacji na Starożytnym Wschodzie

1. Najwcześniejsze osady epoki kamiennej

2. Rozwój kulturalny w Mezopotamii

3. Egipt i Palestyna w IV tysiącleciu

B. Starożytny Wschód w III tysiącleciu przed Chr.

1. Mezopotamia w najdawniejszym okresie historycznym

2. Egipt i Azja zachodnia w III tysiącleciu

3. Starożytny Wschód w przededniu okresu patriarchalnego

 

CZĘŚĆ PIERWSZA

Antecedencje i początki: okres patriarchów

Rozdział 1: Świat początków Izraela

A. Starożytny Wschód w latach około 2000⁠–⁠1750 przed Chr.

1. Mezopotamia w latach około 2000⁠–⁠1750

2. Egipt i Palestyna około 2000⁠–⁠1750

B. Starożytny Wschód w latach około 1750⁠–⁠1550 przed Chr.

1. Walka o przewagę w Mezopotamii w XVIII stuleciu

2. Okres nieładu na Starożytnym Wschodzie

Rozdział 2: Patriarchowie

A. Opowieści o patriarchach: problem i metoda postępowania

1. Charakter materiału

2. Ocena tradycji jako źródeł historycznych

B. Historyczne tło opowiadań o patriarchach

1. Patriarchowie w kontekście wczesnego okresu II tysiąclecia

2. Datacja patriarchów

C. Hebrajscy przodkowie ż historia

1. Migracja patriarchów

2. Patriarchowie jako postacie historyczne

3. Religia patriarchów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

 

CZĘŚĆ DRUGA

Okres formowania się

Rozdział 3: Wyjście i podbój: formowanie się narodu izraelskiego

A. Azja zachodnia w późnej epoce brązu. Imperium egipskie

1. XVIII dynastia i powstanie imperium

2. Okres Amarna i koniec XVIII dynastii

3. Azja zachodnia w XIII w.: XIX dynastia

4. Kanaan w XIII stulecia przed Chr.

B. Tradycje biblijne w świetle dowodów

1. Niewola egipska i wyjście w świetle dowodów

2. Wędrówki po pustyni w świetle dowodów

3. Podbój Palestyny w świetle dowodów

C. Formowanie się narodu izraelskiego

1. Złożoność początków Izraela

2. Zajęcie Kanaanu przez Izraela: streszczenie i rekonstrukcja

Rozdział 4: Ustrój i wiara wczesnego Izraela: związek plemienny

A. Problem i metoda postępowania

l. Jak należy opisać religię wczesnego Izraela?

2. Główne źródła wiadomości

B. Wiara wczesnego Izrael

1. Izrael narodem Jahwe. Społeczność przymierza

2. Bóg przymierza

C. Ustrój wczesnego Izraela: związek plemienny i jego instytucje

1. Izraelski związek plemienny

2. Instytucje związku plemiennego

D. Dzieje związku plemiennego: okres Sędziów

1. Sytuacja światowa w latach około 1200⁠–⁠1050 przed Chr.

2. Izrael w Kanaanie: pierwsze dwa stulecia

 

CZĘŚĆ TRZECIA

Izrael za czasów monarchii: okres narodowego samookreśłenia

Rozdział 5: Od konfederacji plemiennej do państwa dynastycznego. Powstanie i rozwój monrchii

A. Pierwsze kroki ku monarchii: Saul

1. Kryzys filistyński i upadek organizacji plemiennej

2. Pierwszy król: Saul

3. Upadek Saula i dojście Dawida do władzy

B. Zjednoczona monarchia Izraela: król Dawid (ok. 1000⁠–⁠961)

1. Dojście Dawida do władzy

2. Zabezpieczenie i konsolidacja państwa

3. Budowa imperium

4. Państwo Dawida

5. Późniejsze lata Dawida

C. Zjednoczona monarchia Izraela: Salomon (ok. 961⁠–⁠922

1. Salomon jako mąż stanu: polityka narodowa

2. Handlowa działalność Salomona

3. Złoty wiek Izraela

4. Obciążenia monarchii

5. Teologiczny problem monarchii

Rozdział 6: Niezależne królestwa Izraela i Judy: od śmierci Salomona do połowy VIII wieku

A. Podzielona monarchia: pierwsze pięćdziesięciolecie (922⁠–⁠876)

1. Rozłam i jego następstwa

2. Rywalizujące państwa: akcje zbrojne między częściami

3. Państwa rywalizujące: sprawy wewnętrzne

B. Izrael i Juda od objęcia władzy przez Omriego do czystki Jehu (876⁠–⁠843/842)

1. Dom Omriego: podniesienie się Izraela z upadku

2. Dom Omriego: sytuacja wewnętrzna

3. Upadek domu Omriego

4. Sprawy wewnętrzne w Judzie w latach około 873⁠–⁠837

C. Izrael i Juda od połowy IX do połowy VIII wieku

1. Pół wieku słabości

2. Odrodzenie Izraela i Judy w VIII stuleciu

3. Wewnętrzna słabość Izraela: pierwszy z klasycznych proroków

 

CZĘŚĆ CZWARTA

Monarchia (ciąg dalszy): kryzys i upadek

Rozdział 7: Okres podboju asyryjskiego: od połowy VIII wieku do śmierci Ezechiasza

A. Najazd Asyryjczyków: upadek Izraela i ujarzmienie Judy

1. Początek upadku Izraela

2. Ostatnie dni królestwa Izraela (737⁠–⁠721)

3. Juda satelitą Asyrii: Achaz (735⁠–⁠715)

B. Walka o niezawisłość: Ezechiasz (715⁠–⁠687/686)

1. Polityka Ezechiasza i jej znaczenie

2. Ezechiasz i Sennacheryb

C. Prorocy z końca VIII wieku w Judzie

1. Kryzys narodowy i posłannictwo prorockie

2. Skutki przepowiadania prorockiego

 

Ekskurs I: Problem wypraw Sennacheryba do Palestyny

Rozdział 8: Królestwo judzkie: ostatnie stulecie

A. Koniec dominacji asyryjskiej: Juda odzyskuje niepodległość

1. Juda w połowie VII wieku

2. Ostatnie dni imperium asyryjskiego

3. Panowanie Jozjasza (640⁠–⁠609)

B. Imperium neobabilońskie i ostatnie dni Judy

1. Od śmierci Jozjasza do pierwszej deportacji (609⁠–⁠597)

2. Koniec królestwa Judy

C. Prorocy ostatnich dni Judy

1. Powstanie kryzysowej sytuacji w teologii

2. Prorocy i przetrwanie wiary Izraela

 

CZĘŚĆ PIĄTA

Tragedia i dalsze wydarzenia: czasy wygnania i po wygnaniu

Rozdział 9: Wygnanie i odbudowa

A. Okres wygnania (587⁠–⁠539)

1. Sytuacja Żydów po 587 r.

2. Wygnanie i wiara Izraela

3. Ostatnie dni imperium babilońskiego

4. W wigilię uwolnienia: prorocka reinterpretacja wiary Izraela

B. Odbudowa wspólnoty żydowskiej w Palestynie

1. Początek Nowego Dnia

2. Pierwsze lata odbudowy wspólnoty

3. Zakończenie budowy świątyni

Rozdział 10: Wspólnota żydowska w V stuleciu: reformy Nehemiasza i Ezdrasza

A. Od ukończenia budowy świątyni do połowy V stulecia

1. Imperium perskie do około 450 r.

2. Losy Żydów w latach około 515⁠–⁠450

B. Reorganizacja wspólnoty żydowskiej za Nehemiasza i Ezdrasza

l. Nehemiasz i jego dzieło

2. Ezdrasz – „pisarz”

Ekskurs II: Czas misji Ezdrasza w Jerozolimie . . . . . . . . . . . . . . 406

 

CZĘŚĆ SZÓSTA

Formatywny okres judaizmu

Rozdział 11: Koniec okresu Starego Testamentu: od reformy Ezdrasza do wybuchu powstania machabejskiego

A. Żydzi w IV i V wieku

1. Ostatni wiek panowania perskiego

2. Początek okresu hellenistycznego

B. Żydzi pod władzą Seleucydów: kryzys religijny i powstanie

1. Prześladowania Antiocha Epifanesa

2. Wybuch powstania machabejskiego

Rozdzial 12: Judaizm w końcu okresu Starego Testamentu

A. Charakter i rozwój wczesnego judaizmu

1. Wspólnota żydowska w okresie powygnaniowym: streszczenie

2. Religia Prawa

B. Cechy teologii wczesnego judaizmu

1. Wspólnota żydowska i świat

2. Refleksja teologiczna we wczesnym judaizmie

3. Przyszła nadzieja we wczesnym judaizmie

Epilog: Ku pełni czasu

Tablice chronologiczne

Indeksy

Mapy