Opis
„Papież nienawidzi uczonych i lęka się ich, albowiem nie podlegają mu na mocy ślubowania”. Nie jest to pełna goryczy refleksja bojownika nauki, lecz myśl Pascala. Wspaniały chrześcijanin i genialny uczony wyraził w ten sposób rozdarcie chrześcijańskiego sumienia w obliczu fundamentalnego dylematu wyłaniającego się w związku z poszukiwaniem prawdy. Uważano powszechnie, że nauka stara się odpowiedzieć na pytanie „Jak?”, a filozofia i religia zajmują się pytaniem „Dlaczego?”, chociaż w rzeczywistości chodzi o dwa oblicza tej samej prawdy. Złudne jest mniemanie, że można odpowiedzieć na jedno, nie odpowiadając na drugie. Czy można wyjaśnić, jak działa zegarek, jeśli się nie wie, czemu służy?
Człowiek ma tylko dwie drogi, którymi może podążać szukając odpowiedzi na podstawowe pytanie o byt: wiarę i badanie przyrody. Pierwszą kroczy Kościół, drugą – nauka. Oto w przybliżeniu zakres tematyczny niniejszej książki: chcemy opowiedzieć o postawie Kościoła wobec nauki – od samego początku po czasy dzisiejsze.
Spis treści
Wstęp
Część pierwsza
Pierwsze po tyczki (XII–XIII wiek)
Rozdział I: Nauka mechanistyczna sprawą sumienia w siedemnastowiecznym Kościele
Reforma katolicka a nauka
Nauka mechanistyczna a Kościół
Potępienia w dziedzinie astronomii i fizyki
Biologia i antropologia
Skutki kontroli w krajach katolickich: podział
Oratorium, janseniści i nauka
Nauka problemem sumienia: przypadek akademików
Kartezjusz czy sutanna?
Atrakcyjność nauki dla kleru
Kartezjusz: nowa synteza między nauki z wiarą?
Odrzucenie rozwiązań kartezjańskich przez Kościół
Merseniusz: klęska nowego przymierza Kościół – nauka mechanistyczna
Pascal rozdarty między naukę a wiarę
Rozdział II: Zwrot w latach 1680–1720: odrzucenie krytyki biblijnej i rozmach nauki protestanckiej
Problem biblijny
Richard Simon i krytyka biblijna
Bossuet przeciwnikiem naukowej egzegezy
Bossuet, czyli izolacjonizm Kościoła
Naukowa witalność świata protestanckiego
Newton, teolog i uczony
Fizyczno-teologiczne sprzeciwy przeciwko sile ciążenia
Protestantyzm a nauka: wyjaśnienia?
Protestanci u kolebki deizmu: Locke, Toland, Bayle, Collins, Tindal
Przypływ zwątpienia, pośmiertny tryumf Kartezjusza
Rozdział III: Dwuznaczne światło osiemnastowieczne: Kościół pełen wahań w obliczu niepewnej nauki
Zakwestionowanie wartości ludzkiego poznania: Kościół broni władzy rozumu
Kościół po stronie Kartezjusza i Newtona
Apologie chrystianizmu przez naukę do 1750 roku i niepewności nauki
Nowe odkrycia po 1750 roku spychają Kościół do defensywy
Dwie sprawy niejednoznaczne: Encyklopedia i Buffon
Kościół a geologia
Kościół a transformizm
Zablokowanie krytyki biblijnej
Dwuznaczność relacji Kościół – medycyna
Zainteresowania naukowe duchownych
Duchowieństwo w Królewskiej Akademii Nauk
Nauczanie przedmiotów ścisłych w kolegiach prowadzonych przez zakony: sukces i jego granice
Benedykt XIV i Klemens XIV, przyjaciele nauk
Część druga
Wojna (XIX wiek – początek XX)
Rozdział IV: Kościół w stanie wojny przeciwko „rzekomej wiedzy” (1800–1860)
Reakcja antyliberalna i antynaukowa w Rzymie
Nauka wygnana z seminariów. Przykład Renana
Monsinior Frayssinous przeciwko nauce
Apologetyka antynaukowa i nauka pozytywna
Próby pojednania
Kościół a medycyna: stosunki pełne napięcia
Biblia a nauka
Początki pontyfikatu Piusa IX (1846–1860)
Rozdział V: Nieudana próba stworzenia nauki katolickiej (1860–1900)
Darwin: zagrożenie biblijnych fundamentów wiary
Reakcje Kościoła na darwinizm
Ruch antynaukowy w Kościele w latach sześćdziesiątych XIX wieku
Apologetyka
Sobór Vaticanum I a problemy wiary i rozumu (1870)
Dalszy ciąg konfliktu za Leona XIII
Nauka katolicka: monsinior d’Hulst i naukowe kongresy katolickie (1888–1900)
Zadyszka scjentyzmu
Rozdział VI: Modernizm i integryzm (koniec XIX wieku – rok 1914)
Brak krytyki biblijnej
Pierwsze kroki księdza Loisy’ego
Encyklika Providentissimus (1893) i modernizm
Pius X i jego otoczenie
Encyklika Pascendi (1907)
Integryzm (1909–1914)
Bilans zmagań. Nauka-mężczyzna i Kościół-kobieta według Freuda
Nauki monsiniora Gibiera dla mężczyzn
Zbliżenie z medycyną
Rozdział VII: Kościół i nauka w prasie klerykalnej: „L’Ami du clergé” od 1900 do 1930 roku
Głód wiedzy wśród duchowieństwa
„Przyjaciel” a seks i medycyna
Darwin i niepokoje duchowieństwa
Duchowieństwo, prehistoria i egzegeza
Siły piekielne i zjawiska nadprzyrodzone
Relacje między nauką a wiarą na podstawie „L’Ami du clergé”
„L’Ami du clergé” a nowinki techniczne
Część trzecia
Ku dialogowi? (Od Piusa XI do Jana Pawła II)
Rozdział VIII: Od Benedykta XV do Piusa XII: okres ostrożnych zmian
Pius XI, promotor nauki katolickiej (1922–1939)
Ewolucja stosunku świata naukowego do Kościoła
Einstein: „Bóg nie gra w kości”
Ewolucja filozofii nauki
Immobilizm egzegezy oficjalnej
Encyklika Humani generis (12 sierpnia 1950)
Teilhard de Chardin: wizja teologiczna na miarę nowoczesnej nauki
Pius XII: wielkość nauki, która nie może jednak naruszyć teologii
Rozdział IX: Od Jana XXIII do Jana Pawła II: otwarcie?
Vaticanum II (1962–1965): „Myślenie jest przede wszystkim obowiązkiem”
W najwyższym stopniu ostrożne podejście Pawła VI do nauki
Nawrót immobilizmu (1963–1978)
Jan Paweł II: rygoryzm moralny i technologia
„Jestem z naukowcami” (Jan Paweł II, 1979)
Wezwania Jana Pawła II do „dynamicznego dialogu”: przemówienie w Kolonii (1980) i list z 1988 roku
Rozdział X: Czas wielkiej debaty
Kościół a nauka: który Kościół?
Trudny dialog: lata sześćdziesiąte
Prawda religijna i prawda naukowa
Kościół a bioetyka
Nauka a grzech pierworodny
Pokusa konkordyzmu
Nauka a gnoza
Świat naukowy podzielony pod względem stosunku do Kościoła
Zakończenie
Chronologia
Indeks
Opinie
Na razie nie ma opinii o produkcie.