Witamy na stronie Oficyny Wydawniczej
Volumen

Opis

Kłamstwo nie jest czymś zwyczajnym! Jest aktem niezwyczajnym, gorszący i szokującym. Musimy – jest to jedno z naszych pierwszych zadań – przywrócić świadomość zła kłamstwa i nienaturalności, tak, w pewnej mierze nienormalności, człowieka kłamiącego. „Uzwyczajnienie” kłamstwa to początek końca prawdziwie ludzkiej kultury.

 

 

Spis treści

 

Wprowadzenie

 

Prolog: Rozdział o prawdzie

1. Pytanie o prawdę

2. Dziewięć imion prawdy

3. Cztery koncepcje prawdy

4. Prymat klasycznej koncepcji prawdy

 

Część I. Fenomenologia kłamstwa

 

A. Struktura i zawartość kłamstwa

1. Językowe wymiary kłamstwa

1. Język i komunikacja

2. Język a kłamstwo

2. Struktura kłamstwa

1. Dwa schematy kłamstwa

2. Czynniki kłamstwa

3. Filozoficzne komponenty struktury kłamstwa

3. Zawartość kłamstwa

1. Podstawowe formy kłamstwa

Półprawda

Omyłka

Przemilczenie

2. Momenty treściowe kłamstwa

3. Dziedziny kłamstwa

4. Typologie kłamstwa

Typologia klasyczna i jej modyfikacja

Typologia przejawów kłamstwa

5. Metafory kłamstwa

B. Dynamika kłamstwa

4. Trwanie i rozwój

1. Kłamstwo a czas

2. Kaskadowa dynamika kłamstwa

C. Istota kłamstwa

5. Definicje kłamstwa

1. Historyczne definicje kłamstwa

2. Esencjalna charakterystyka kłamstwa

3. Dwie definicje

 

Część II. Historia filozofii kłamstwa

1. Platon

1. Metafizyka kłamstwa

2. Epistemologia kłamstwa

3. Etyczny kontekst kłamstwa

4. Koncepcja kłamstwa

5. Kłamstwo użyteczne

Funkcja mimetyczno-aletheiczna

Funkcja wychowawcza

Funkcja polityczna

6. Intelektualizm etyczny

7. Podział kłamstwa (pseudos)

8. Świat intelektualny

2. Arystoteles

1. Filozofia człowieka i teoria cnót

2. Definicja kłamstwa

3. Cele kłamania

4. Ocena kłamstwa

5. Klasyfikacja kłamstwa

6. Odejście od mistrza

3. Stoicy

1. System filozoficzny

2. Kłamstwo a fałszomówstwo

3. Moralna differentia specijtca

4. Augustyn

1. Kontekst łacińskojęzykowy

2. Definicja kłamstwa

3. Podział kłamstwa

4. Zło moralne kłamstwa

5. Zachowanie tajemnicy a zakaz kłamstwa

6. Maksymalizm i rygoryzm

5. Tomasz z Akwinu

1. Metafizyczny kontekst mowy

2. Definicja i istota kłamstwa

3. Ocena kłamstwa

4. Norma absolutna a praxis

5. Kłamstwo a dobro nienależne (Z metafizyki wartości)

6. Spójność realizmu z absolutnością norm

6. Michel Montaigne

1. Filozofia życia

2. Przyroda i prawda

3. Słabość i moc kłamstwa

4. Ocena moralna

5. Sceptycyzm i ironia

7. Nicolo Machiavelli

1. Podstawy antropologiczne i historiozoficzne

2. Cele i środki

3. Kłamstwo w funkcji manipulacji

4. Związek kłamstwa i przemocy

5. Machiavelli nasz współczesny

8. Hugo Grocjusz

1. Podstawa prawa naturalnego

2. Prawa człowieka a kłamstwo

3. Libertas iudicandi a kłamstwo stricte

4. Wojna i kłamstwo

5. Usilna próba racjonalizacji

9. Immanuel Kant

1. Filozofia transcendentalna

2. Zasady antropologiczno-etyczne

3. Normy i obowiązki

4. Określenie kłamstwa

5. Uzasadnienie absolutnego zakazu kłamstwa

6. Aprioryzm a prawda

10. Georg W. F. Hegel

1. Nowy paradygmat filozofii

2. Prawda i duch w systemie Hegla

3. Ontologia czynu

4. Etyka czynu a kłamstwo

5. Obiektywistyczna koncepcja kłamstwa

6. Odpowiedzialność za cały świat

11. Jacek Woroniecki OP

1. Elementy etyki klasycznej

2. Filozoficzne znaczenie języka

3. Etyka mowy

4. Wartość prawdomówności

5. Kłamstwo i jego etyczne konsekwencje

6. Zakaz kłamstwa a zasada dyskrecji

7. Realizm pedagogiczny

12. Tadeusz Ślipko SJ

1. Usytuowanie filozofii kłamstwa

2. Filozofa mowy

3. Podstawowe komponenty struktury mowy

4. Mowa formalna a mowa materialna

5. Definicja kłamstwa

6. Kłamstwo a obrona sekretu

7. Teoria mowy defensywnej

8. Neoscholastyczna koncepcja obrony przed kłamstwem

13. Jacques Derrida

1. Filozofia dekonstrukcji

2. Nieokreślalność jako zasada języka i kultury

3. Język a zło

4. Problem pojęcia kłamstwa

5. Derridy filozofia kłamstwa

6. Wnioski metafizyczne

14. Historia filozofii kłamstwa w pigułce

 

Część III. Kłamstwo a człowiek

A. Ontyka kłamstwa

1. „Kłamstwo” w przyrodzie

1. Przyroda – znak – język

2. Instynkt czy kłamstwo?

3. Przyroda, kultura i kłamstwo

4. Kłamstwo człowieka wobec przyrody

2. Kłamstwo a natura człowieka

l. Wstęp do antropologii osoby ludzkiej

2. „Normatywna moc prawdy” (Wstęp do etycznej antropologii osoby ludzkiej)

3. Personalistyczny wymiar człowieka (Metafizyka osoby ludzkiej)

4. Słowo – wyraz osoby

5. Natura ludzka a kłamstwo

6. Maski ludzkie

7. Osoba i maska

3. Teologia kłamstwa

1. Kłamstwo jako grzech

2. Kłamstwo i tajemnica

3. Fenomen zła

4. Ostateczny akt łaski

B. Etyka a kłamstwo

4. Kłamstwo w świecie wartości

1. Horyzont aksjologiczny

2. Człowiek wobec wartości

3. Człowiek wobec prawdy

5. Sumienie a kłamstwo

1. Definicja kontekstowa sumienia

2. Na granicy subiektywności i obiektywności

3. Skłonność do absolutności: moc i ryzyko

4. „Serce” osoby

6. Absolutny zakaz kłamstwa (uzasadnienie normy i jej stosowalności)

1. Rozróżnienia i precyzacje

2. Absolutny zakaz moralny kłamstwa

3. Kłamstwo obronne

4. Etyczne wnioski na temat kłamstwa

7. Antropologiczno-etyczne wymiary kłamstwa

1. Kłamstwo – sprawności i skutki

2. „To, co należne mnie i innym”

C. Z problematyki samookłamywania

8. Problem autokłamstwa

1. Istota i przebieg autokłamstw

2. Zakłamanie

3. Założenia filozoficzne

4. Mechanizmy psychologiczne

5. Między autentycznością a „złą wiarą”?

6. Samoobrona przed autokłamstwem

D.„Piękne kłamstwo”

9. Sztuka jako „piękne kłamstwo” („bella mensogna”)?

1. Stary spór o wartości w sztuce

2. Nowożytny przełom estetyczny

3. Sztuka a piękno

10. Świat rzeczywisty i sztuka

1. Romana Ingardena teoria quasi-sądów

2. Sztuka w rzeczywistości

11. Prawda w sztuce

1. Czy istnieje sztuka realistyczna?

2. Imitacja a kreacja

3. Różne znaczenia prawdziwości w dziele sztuki

4. Sztuka a prawda ludzka

5. Prawda i piękno: trzy zgodności

12. Znaczenie kłamstwa w sztuce

1. Typy kłamstwa w dziedzinie sztuki

2. „Stawać się lepszym”

 

Zakończenie otwarte. Człowiek – kłamstwo – społeczeństwo.

Mapa zagadnień

1. Prawda u podstaw wspólnoty. Ontologia społeczeństwa

2. Kłamstwo w społeczeństwie

3. Polityka a kłamstwo

4. W służbie prawdzie albo kłamstwu

5. Obrona przed kłamstwem i manipulacją

 

Aneks. Wielkie kłamstwa

Dreyfus albo trzy kłamstwa

Handlarz mięsem i jego adwokat

Watergate

Wałęsa i „czarny montaż”

Kłamstwo lekarza

Kłamczucha

Czarnobyl

Wyższe wykształcenie Aleksandra Kwaśniewskiego

 

Bibliografa

 

Indeks osobowy

Indeks rzeczowy